Minister Rozwoju i Technologii jako podmiot odpowiedzialny, a zarazem wnioskodawca, opublikował projekt Ustawy o „kredycie mieszkaniowym #naStart”. Podjęcie prac nad aktem prawnym związanym ze sferą kredytów mieszkaniowych, to swoista emanacja konieczności odniesienia się przez Radę Ministrów do problematyki stosowanych dotychczas instrumentów polityki mieszkaniowej w postaci bezpiecznego kredytu 2% i rodzinnego kredytu mieszkaniowego.
Pierwsze z wymienionych narzędzi ustanowione zostało w drodze Ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 1114). Funkcjonuje on na rynku od lipca 2023 roku. O znaczeniu tej formy wsparcia kredytobiorców świadczą liczby - do końca poprzedniego roku kalendarzowego zawarto łącznie ponad 57 tysięcy umów kredytowych o wartości blisko 24 miliardów złotych. Średnia zaś kwota udzielonego kredytu wynosiła około 400 tysięcy złotych. Ponad 3/4 spośród tych kredytów udzielonych została na okres spłaty dłuższy aniżeli dwadzieścia pięć lat. W ocenie wnioskodawcy, o sukcesie tej formy wsparcia - zwłaszcza wśród jednoosobowych gospodarstw domowych świadczy fakt, iż przyczynił się on do wzrostu - tak popytu na kredyty mieszkaniowe, jak i popytu na mieszkania. W rezultacie doszło do dalszego wzrostu cen mieszkań na rynku pierwotnym i wtórnym.
Z kolei obecne na rynku od 2021 roku rodzinne kredyty mieszkaniowe nie spotkały się z dużym zainteresowaniem ze strony kredytobiorców. Do końca zeszłego roku kalendarzowego udzielono zaledwie 1705 rodzinnych kredytów mieszkaniowych, zaś w ich ramach dokonano zaledwie 49 spłat rodzinnych o łącznej wartości ok. 1.8 miliona złotych. Wnioskodawca Ustawy o „kredycie mieszkaniowym #naStart” wprost wskazuje, że ,,Dla zapewnienia kontynuacji wsparcia kredytobiorców konieczne jest zwiększenie kwot wyznaczających limit finansowania dopłat do rat kredytów, jako rozwiązanie towarzyszące decyzji o wprowadzeniu zmian poprawiających adresowanie tego wsparcia. Elementem zmian powinno być również wprowadzenie rozwiązań obniżających ryzyko zwiększania wydatków na dopłaty do rat jednostkowego kredytu w przypadku, gdy kredyt jest relatywnie wysoki". W uzasadnieniu do projektu ustawy Minister Rozwoju i Technologii przypomina także, że dotychczasowe rozwiązania prawne powstawały w innych uwarunkowaniach ekonomicznych i społecznych. Dostrzega się także i akcentuje niedoskonałości w obecnie obowiązujących zasadach przyznawania kredytów. W szczególności zaś, w kontekście popularnego bezpiecznego kredytu 2%, nie ma podstaw prawnych dla różnicowania wysokość wsparcia finansowego w zależności od dochodów i wielkości gospodarstwa domowego. Powyższe, wraz z nieograniczoną ofertą mieszkań - zarówno co do powierzchni, jak i wartości mieszkania powoduje, że wsparcie finansowe dla kredytobiorców nie jest w pełni efektywne. W obecnym stanie prawnym nie ma również ograniczeń odnośnie do maksymalnych dochodów gospodarstwa domowego kredytobiorcy. Nowa ustawa ma więc określić zasady i warunki udzielania „kredytu mieszkaniowego #naStart” oraz zasady i warunki udzielania przez Bank Gospodarstwa Krajowego gwarancji spłaty części kredytu mieszkaniowego.
Celem nowej ustawy jest więc zwłaszcza ustanowienie nowego kredytu mieszkaniowego #naStart, który zastąpi dotychczas dostępne produkty, tj. bezpieczne kredyty 2% i rodzinne kredyty mieszkaniowe. Bank Gospodarstwa Krajowego w dalszym ciągu będzie mógł udzielać gwarancji spłaty części kredytu. Dodać trzeba, że nowy kredyt #naStart wzbogacony zostanie o kredyt konsumencki, który będzie mógł być zaciągnięty na sfinansowanie partycypacji lokatora w kosztach budowy lokalu mieszkalnego w ramach przedsięwzięcia społecznej inicjatywy mieszkaniowej albo TBS, w końcu zaś na potrzeby wkładu mieszkaniowego w spółdzielni mieszkaniowej. Nowy kredyt udzielany będzie w polskiej walucie na okres minimum piętnastu lat. Stopa oprocentowania określona będzie na poziomie stałym ustalonym na okres 60 miesięcy, zaś dopłaty objąć mają pierwsze 120 spłaconych terminowo rat kapitałowo-odsetkowych. Z kolei w przypadku kredytu udzielonego jako kredyt konsumencki na sfinansowanie partycypacji lub wkładu własnego okres spłaty nie będzie mógł być krótszym niż 5 lat i nie dłuższym niż 15. Dopłaty przysługiwać będą do 60 pierwszych rat kapitałowo-odsetkowych.
W końcu, w przypadku obydwu rodzajów kredytów udzielanych w ramach kredytu #naStart, tj. hipotecznego i konsumenckiego, wysokość kwoty objętej gwarancją BGK nie będzie mogła przekroczyć 100 tysięcy złotych. Wprowadzony zostanie także limit maksymalnych dochodów gospodarstwa domowego kredytobiorcy uprawniający do zaciągnięcia kredytu hipotecznego z pełną kwotą dopłat do rat. Przeciętny miesięczny dochód osiągnięty przez członków gospodarstwa domowego kredytobiorcy w roku poprzedzającym złożenie wniosku o kredytu mieszkaniowy nie będzie mogło przekroczyć w przypadku 1-osobowego gospodarstwa domowego 7 tysięcy złotych, 13 tys. w przypadku 2-osobowego gospodarstwa, 16 tys. zł w przypadku 3-osobowego i 19,5 tys. zł w przypadku 4-osobowego. Planuje się, że nowa ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
