Wejście w życie przepisów unijnych regulujących wymogi ostrożnościowe dla firm inwestycyjnych obliguje polskiego ustawodawcę do zmiany przepisów prawa krajowego. We wspomnianym przypadku mowa o wejściu w życie dwóch aktów prawa Unii Europejskiej, tj.:
- tzw. dyrektywy IFD, tj.: dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2034 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie nadzoru ostrożnościowego nad firmami inwestycyjnymi oraz zmieniającej dyrektywy 2002/87/WE, 2009/65/WE, 2011/61/UE, 2013/36/UE, 2014/59/UE i 2014/65/UE;
- tzw. rozporządzenia IFR, tj.: rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2033 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla firm inwestycyjnych oraz zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1093/2010, (UE) nr 575/2013, (UE) nr 600/2014 i (UE) nr 806/2014.
Celem obydwu wymienionych aktów prawnych jest poddanie spójnej, jednolitej regulacji, na poziomie Unii Europejskiej, kwestii związanych z ustanowieniem ram regulacyjnych dla firm inwestycyjnych. Dyrektywa IFD oraz rozporządzenie IFR tworzą kompleksowy system ostrożnościowy dla wspomnianych osób prawnych. Unijny ustawodawca zwraca uwagę, że firmy inwestycyjne działające w poszczególnych państwach członkowskich UE podlegają zróżnicowanym wymogom prawnym, co w znacznym stopniu utrudnia realizację zasad wspólnego rynku Unii Europejskiej.
W Polsce powyższe przepisy stosowane będą wyłącznie do domów maklerskich.
W związku z koniecznością transpozycji Dyrektywy IFD do krajowego porządku prawnego Minister Finansów podjął prace nad projektem Ustawy o zmianie ustawy, o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw. Wspomniana Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2034 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie nadzoru ostrożnościowego nad firmami inwestycyjnymi wprowadza regulacje m.in.
w zakresie: procesu oceny ryzyka i kapitału wewnętrznego oraz procesu badania i oceny nadzorczej, kapitału założycielskiego firm inwestycyjnych, nakładania dodatkowego wymogów w zakresie posiadanych funduszy własnych oraz wymogów dotyczących płynności czy też uprawnień i narzędzi nadzorczych na potrzeby nadzoru ostrożnościowego sprawowanego przez właściwe organy nad firmami inwestycyjnymi. Projekt ustawy skierowany z inicjatywy Ministra Finansów do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych, w swej treści przewiduje m.in.
- nałożenie na określone domy maklerskie obowiązku wystąpienia do KNF z wnioskiem o wydanie zezwolenia na prowadzenia działalności bankowej w przypadku osiągnięcia określonego w przepisie poziomu aktywów;
- rozszerzenie zakresu oświadczeń członków zarządu i rady nadzorczej domu maklerskiego (ewentualnie innych organów domu maklerskiego) dotyczących niekaralności, składanych w toku postępowania o udzielenie zezwolenia na działalność maklerską, o brak naruszeń rozporządzenia IFR i dyrektywy IFD;
- rozszerzenie katalogu zdarzeń w wyniku, których wygasa zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej;
- rozszerzenie kompetencji Komisji Nadzoru Finansowego o możliwość nałożenia środka nadzorczego w razie naruszania przepisów rozporządzenia IFR;
- nałożenie na domy maklerskie obowiązku posiadania struktury kapitału założycielskiego zgodnie z art. 9 rozporządzenia IFR;
- regulacja obowiązków w zakresie zarządzania ryzykiem w domu maklerskim, ustanowienia systemu zarządzania ryzykiem, wzajemnego podziału kompetencji pomiędzy zarząd i radą nadzorczą domu maklerskiego, a także określenie, kiedy następuje obowiązek powołania komitetu do spraw ryzyka.
Tak szeroki zakres normowania Dyrektywy IFD w prawie polskim rodzi konieczność znowelizowania dziewięciu ustaw, w tym tak istotnych dla instytucji finansowych jak m.in.:
- ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 89, z późn. zm.);
- ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2020 poz. 842);
- ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1400);
- ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 180, z późn. zm.);
- ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 2357, z późn. zm.);
- ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 95, z późn. zm.).
Według szacunków Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego projekt Ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw oddziaływać będzie na trzydzieści osiem domów maklerskich w Polsce. Dyrektywa IFD weszła w życie z dniem 25 grudnia 2019 roku. Państwa członkowskie UE mają 18 miesięcy na jej transpozycję do systemów prawa krajowego.
