W dniu dzisiejszym grupa posłów skierowała do laski marszałkowskiej projekt Ustawy o Funduszu Wzajemnej Pomocy w Stabilizacji Dochodów Rolniczych. Złożenie wspomnianego projektu ustawy nie stanowi wszakże jakiegoś wyjątkowego novum, przypomnieć bowiem należy, że wspomniany projekt stanowił już dwukrotnie przedmiot inicjatywy ustawodawczej. Za pierwszym razem został skierowany do ówczesnego Sejmu w styczniu 2015 roku z inicjatywy Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Nie doszło wówczas do uchwalenia ustawy.
Na etapie prac w podkomisji, niektórzy posłowie wskazywali głosy krytyczne skierowane pod adresem projektu ze strony środowisk rolniczych. Ponownie projekt skierowany został do laski marszałkowskiej w 2018 roku, tym razem jako inicjatywa grupy posłów. Wówczas projekt został negatywnie zaopiniowany przez Biuro Analiz Sejmowych. Jego zdaniem autorzy ustawy nie zwrócili uwagi na konieczność notyfikacji Komisji Europejskiej aktu prawnego, mającego co do zasady oddziaływać i kształtować konkurencyjność poszczególnych rolników. Co więcej, sejmowi eksperci wskazywali wówczas, że projekt tego aktu normatywnego faktycznie stanowić będzie obciążenie finansowe dla budżetu państwa.
Jak wskazują expressis verbis wnioskodawcy, celem projektu jest zapewnienie stabilizacji dochodów producentów rolnych - z prowadzonej przez nich działalności rolniczej utworzony ma zostać Fundusz Wzajemnej Pomocy w Stabilizacji Dochodów Rolniczych. Zgodnie z treścią art. 3 projektu ustawy, wpłaty na wspomniany fundusz miałyby być naliczane w wysokości 0,1% wartości netto od:
1) żywych świń, bydła, koni, owiec, kóz, królików i drobiu,
2) zbóż, rzepaku, rzepiku, roślin strączkowych, kukurydzy, owoców i warzyw, ziemniaków, buraków cukrowych, tytoniu i chmielu,
3) mleka,
4) ryb
– będących przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów
i usług, zwanych dalej „produktami rolnymi”. Z kolei do wpłat na Fundusz Wzajemnej Pomocy w Stabilizacji Dochodów Rolniczych zobowiązane miałyby być podmioty będące podatnikami podatku od towarów i usług w rozumieniu Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535 z późn. zmianami), które zgodnie z art. 2 ust. 2 projektu:
1) skupują produkty rolne, z wyłączeniem mleka, w celu ich przetworzenia, odsprzedaży lub wywozu poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) skupują mleko w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka
i przetworów mlecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 50 i 1272);
3) prowadzą działalność gospodarczą w zakresie uboju świń, bydła, koni, owiec, kóz, królików lub drobiu;
4) prowadzą działalność w zakresie połowu ryb w wodach śródlądowych lub morskich;
5) prowadzą działalność w zakresie chowu lub hodowli ryb.
Wnioskodawcy podkreślają, że szczegółowy wykaz produktów od sprzedaży których naliczane będą wpłaty na fundusz zostanie kazuistycznie określony w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wolumen środków, które stanowić mają podstawę gwarantującą zapewnienie producentom rolnym stabilizacji dochodów, ma zostać rozbudowany o środki zapewnione przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Ich wysokość stanowić by miała dwukrotność kwot pozyskanych ze sprzedaży towarów stypizowanych w treści art. 2 ust. 2 projektu.
W projekcie przewiduje się wyposażenie Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w kompetencje częściowo związane z zarzadzaniem wspomnianym funduszem. W szczególności miałby on dysponować środkami Funduszu na podstawie uchwał komisji zarządzającej Funduszem, zapewniać obsługę funduszu oraz sporządzać projekt planu finansowego funduszu i sprawozdanie z wykonania planu finansowego.
Zasadniczym organem kolegialnym zarządzającym Funduszem miałaby być dziesięcioosobowa komisja w skład której wchodziliby przedstawiciele Krajowej Rady Izb Rolniczych, producentów zbóż, rzepaku, owoców i warzyw, tytoniu, chmielu, ziemniaków oraz buraków cukrowych oraz przedstawiciele producentów świń, bydła, koni, owiec, kóz, królików, drobiu i ryb. Ponadto w składzie komisji obecny miałby być członek reprezentujący dostawców hurtowych lub bezpośrednich mleka –wybrany przez ogólnokrajowe organizacje zrzeszające dostawców hurtowych lub bezpośrednich mleka spośród kandydatów zgłoszonych przez te organizacje. Członkowie komisji powoływani byliby na czteroletnią kadencję.
Ze zgromadzonych przez Fundusz Wzajemnej Pomocy w Stabilizacji Dochodów Rolniczych środków wypłacane mają być rekompensaty z tytułu: obniżenia dochodu
w gospodarstwie rolnym lub rybackim lub dziale specjalnym produkcji rolnej producenta rolnego powyżej 30% w stosunku do średniego rocznego dochodu z ostatnich trzech lat albo trzech lat w ramach ostatnich pięciu lat, z wyłączeniem wartości najwyższej i najniższej, wyliczonego z uwzględnieniem otrzymanych rekompensat i odszkodowań” oraz braku zapłaty za zbyte produkty rolne od podmiotu prowadzącego działalność w zakresie skupu, uboju lub przetwórstwa produktów rolnych, który stał się niewypłacalny.
Zdaniem wnioskodawców najważniejszymi przyczynami obniżenia dochodu
w gospodarstwie rolnym, rybackim lub dziale specjalnym produkcji rolnej, uprawniającymi do ubiegania się o rekompensatę z funduszu mogą być skutki niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, spadek cen produktów rolnych, wprowadzenie środków związanych z zagrożeniem wystąpienia lub wystąpienia chorób zakaźnych zwierząt lub chorób roślin, w końcu zaś niezależnych od polskich producentów utrudnień w handlu międzynarodowym.
