W dniu 11 stycznia Rządowe Centrum Legislacji opublikowało na swojej stronie internetowej projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem płatności bezgotówkowych. Podkreślić należy, że opublikowany tekst projektu ustawy uległ zmianie w stosunku do poprzedniego brzmienia projektu, które zostało opublikowane na stronie Rządowego Centrum Legislacji stosunkowo niedawno, bowiem w grudniu 2018 r. Aktualna wersja projektu wspomnianej ustawy, została skierowana do Sekretarza Stałego Komitetu Rady Ministrów w celu rozpatrzenia na posiedzeniu Stałego Komitetu Rady Ministrów, w dniu 17 stycznia 2019 r. Dodać należy, że projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem płatności bezgotówkowych przeszedł konsultacje publiczne jeszcze w roku 2017. Miały one niezwykle szeroki charakter, bowiem w ramach trybu konsultacji projekt wraz z oceną skutków regulacji przesłany został do dwustu czterech podmiotów pozarządowych.

         Nowy tekst aktu prawnego uwzględnia uwagi zgłoszone uprzednio w ramach konsultacji publicznych i opiniowania w ramach Rady Ministrów. W piśmie przewodnim do projektu podkreślono, że nowa propozycja projektu ustawy uwzględnia uwagi zgłoszone zwłaszcza przez Ministra Finansów i Narodowy Bank Polski. Wspomniany projekt ma dokonać zmian m. in. w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2018 r. poz. 800), ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1044, 1293, 1592, 1669 i 1716), ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2003 z późn. zm.).

Cytując, w ślad za uzasadnieniem projektu, wskazać należy, że zasadniczym celem nowelizacji wymienionych ustaw ma być upowszechnienie stosowania płatności bezgotówkowych i zastąpienie części transakcji gotówkowych transakcjami bezgotówkowymi (również z użyciem innowacyjnych instrumentów i usług płatniczych, płatności mobilnych i zbliżeniowych, przelewów itp.) oraz zagwarantowanie konsumentom prawa do płatności bezgotówkowych w punktach handlowo-usługowych. Wnioskodawca podaje, że pomimo coraz większego wolumenu płatności bezgotówkowych w Polsce, to w dalszym ciągu krajowy obrót bezgotówkowy jest odległy od poziomu istniejącego w innych krajach Unii Europejskiej. Minister podkreśla, że pomimo coraz częstszego korzystania z usług bezgotówkowych, to w ciągu ostatnich sześciu lat wartość bilonu i banknotów będących w obiegu w polskiej gospodarce się podwoiła. 

 Wskazać należy, że omawiany projekt ma umożliwić dokonywanie płatności bezgotówkowych takich jak: opłaty skarbowe, opłaty, nieopodatkowane należności budżetowe i inne, w instytucjach administracji publicznej – zarówno rządowych jak i samorządowych, co stanowić ma ułatwienie w zakresie wyboru formy płatności. Gwarantem upowszechnienia stosowania płatności bezgotówkowych ma być zmiana art. 61a § 1 ustawy        z dnia 27 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Obecnie to rada gminy, rada powiatu oraz sejmik województwa może w drodze uchwały dopuścić zapłatę podatków stanowiących dochody odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego za pomocą innych instrumentów płatniczych. W świetle proponowanych zmian, na wskazanych podmiotach ciążyłby ustawowy obowiązek zapewnienia dokonywania płatności w formie bezgotówkowej. Od wskazanego obowiązku, wyjątek stanowić będzie sytuacja, w której Rada Ministrów nada w drodze rozporządzenia uprawnienia organów podatkowych takim organom m.in. jak Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego czy też Szef Agencji Wywiadu. Ze wspomnianego wymogu zwolnieni mają być również inkasen.

 W ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej, zmianie ulec ma treść art. 8 ust 1 regulującego formę zapłaty opłaty skarbowej. W obecnym stanie prawnym może zostać ona dokonana albo w kasie właściwego organu podatkowego albo na rachunek tego organu. Proponuje się, by w ramach nowelizacji płatności opłaty skarbowej można było dokonać:

1) gotówką w kasie właściwego organu podatkowego lub na jego rachunek bankowy;

2) przy użyciu polecenia przelewu;

3) za pomocą innego niż polecenie przelewu instrumentu płatniczego.

Organami podatkowymi w rozumieniu nowelizacji ustawy o opłacie skarbowej będą wójtowie, burmistrzowie oraz prezydenci miast.

Zmiana zaś w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych dotyczyć ma przepisu zobowiązującego przedsiębiorców, dokonujących obecnie ewidencji obrotu przy użyciu kas fiskalnych, do zapewnienia konsumentom możliwości dokonywania na ich rzecz płatności za pomocą bezgotówkowych instrumentów płatniczych. Planowane vacatio legis ustawy określono na trzydzieści dni od chwili jej podpisania. Wyjątek stanowić ma art. 3 projektu ustawy, zmieniający ustawę o usługach płatniczych – zmiana ta ma wejść w życie 90 dni od dnia ogłoszenia.